Yaşamakta olduğumuz bu coğrafyada ilk bira üretim tesisi 1891 yıında Bomonti Kardeşler tarafından kurulmuştur.
Aslen İsviçreli olan Bomonti Kardeşler 1891 yılında İstanbul'un Feriköy ilçesine temellerini attıkları bira üretim tesisiyle ilk bira üretimine başlarlar. Fabrikada çalışanların tamamına yakını, tahmin edileceği gibi gayrimüslümlerden oluşmaktaydı.
Bomonti Kardeşlere bir zaman sonra ciddi bir rakip firma ortaya çıkıyordu. Yine Istanbul’da ve Sarıyer ilçesine bağlı Büyükdere semtinde 1909 yılında Nektar Bira Fabrikası kurulur. Ancak rekabetin getirdiği çekişme ve bu çekişmelerin doğal sonucu olarak ileride doğabilecek zararlara girmemek için bu iki şirket birleşirler ve kurdukları şirketin adı da Bomonti-Nektar Birleşik Bira Fabrikası olur.
Bu şirket faaliyetlerini 1938 yılına kadar sürdürür. Bu tarihte yürürlüğe sokulan bir yasayla Bomonti-Nektar Bira Fabrikası İnhisarlar Umum Müdürlüğü (Tekel Genel Müdürlüğü) tarafından satın alınır. Tekel Bomonti Bira Fabrikası adıyla bira üreten bu işletme, faaliyetine son verildiği 1991 yılına kadar bir devlet kuruluşu olarak faaliyetini sürdürür.
Bomonti – Nektar şirketi 1912 yılında, çoğu insanımızın hatırlayamayacağı bir işletme daha kurar. Bu kez yer İzmir Halkapınar’dır. Burada “Aydın Bira Fabrikası” adıyla kurulan bu işletme, 1928 yılına kadar üretimine devam eder.
Görüleceği gibi Bomonti-Nektar Bira Fabrikaları, Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında gayri Müslümlerce kurulan işletmelerdir.
Cumhuriyet Türkiye’sine tamamen bir devlet kuruluşu olarak kurulan ilk bira fabrikası, 1934 yılında bizzat Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından, Ankara Atatürk Orman Çiftliği’nde kurulur.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1932 yılında Hakimiyet-i Milliye Gazetesinde görmüş olduğu bir alkollü içki reklamı, Ankara Bira Fabrikası’nın temellerinin atılmasına neden olur. O ilanda “Türkiye’nin tek birası olan Bomonti Birası için” ifadesi yer almaktadır. Ulusal yatırımlara hız verildiği o yıllarda böyle bir yabancı ürün ilanı Atatürk’ü derinden sarsar. Hiç vakit geçirmeden de Ankara Bira Fabrikasının kuruluşu hazırlıklarına başlanır.
1933 yılında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait Orman Çiftliğindeki arazi içerisinde temelleri atılan bira fabrikasının inşaat ve proses hatlarının hızla tamamlanması sonucu, 1934 yılında üretime başlanır. 1937 yılına gelindiğinde bu fabrika, Orman Çiftliğini tamamıyla birlikte Atatürk tarafından hazineye bağışlanır. 1938 yılında Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu bünyesine alınan Bira Fabrikası, ertesi yıl yani 1939 yılında İnhisarlar Umum Müdürlüğü’ne devredilir.
Fabrikanın üretmiş olduğu ilk bira, 1934 yılında piyasaya verilir. Kuruluş yılındaki üretim kapasitesi 1,5 milyon litre iken, 1960'lı yılların sonunda kapasitesi 10 milyon litreye ulaşmıştır.
1994 yılına kadar Bira Fabrikası kimliği ile faaliyetlerini sürdüren bu işletme, bu tarihte bira üretimine son verilince adı “Ankara İçki Fabrikası” olarak tescillenir. Çünkü bu fabrika biranın yanısıra rakı, şarap, viski, yakılacak ve tuvalet ispirto üretimlerini yapan Tekel’in önemli işletmelerindendi. Hatta bu fabrika “Müskirat Mektebi” adıyla da anılırdı.
Bilindiği üzere, Ankara İçki Fabrikası, Tekel’in diğer 16 içki fabrikalarıyla birlikte ve blok halinde özelleştirilir. Yani bir anlamda sembolik bir bedelle müteahhitlerden oluşan bir gruba 2004 yılında armağan edilir.
