Toplumsal Haber Merkezi
CNN’in “Erdoğan'ın siyasi kaderi depreme vereceği tepkiye bağlı olabilir” başlıklı haberini aynen aktarıyoruz:
“Türkiye'nin güneyinde meydana gelen ve Suriye'nin kuzeybatısını da vuran yıkıcı bir deprem, yaklaşan seçimle iktidarını üçüncü on yıla kadar uzatacağını umud eden Türkiye'nin güçlü adamı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için seçim denklemini değiştirebilir.
Analistlere göre; 68 yaşındaki lider, cumhurbaşkanlığına şimdiye kadarki en güçlü muhalefetle karşı karşıya kalırken, 7.8 büyüklüğündeki deprem, siyasi kariyeri için oyunun kurallarını değiştirebilir.
Erdoğan, etkilenen bölgeleri ziyaret ediyor, kurbanları teselli ediyor ve binlerce dümdüz evi yeniden inşa etme sözü veriyor. Bunun haricinde salı günü, çoğu geleneksel olarak kendisini ve partisi AK Parti'yi destekleyen ülkenin güneyindeki en çok etkilenen on ilinde olağanüstü hal ilan etti.
Ancak, bazı insanların henüz çok sayıda cesedin toplanmadığından ve ölüm kokusunun yayılmasına neden olduğundan şikayet ettiği bu bölgelerde hükümetin tepkisinden hoşnutsuzluk var.
Hatay'da otomobil satıcısı olan 28 yaşındaki Sinan Polat, CNN'e verdiği demeçte, ''Burada organize bir yardım çalışması yok. Hastanelerin önünde o kadar çok ceset var ki üstlerini örtecek kadar kefen bile yok. Mezarlıklar dolu. Ne yapacağız, ailelerimizin cesetlerini denize mi atacağız? Beklediğimiz ve umduğumuz gibi değil. Bu şartlar altında gelecekten umutlu değiliz'' diye konuştu.
İskenderun'da yaşayan 55 yaşındaki Nuran Okur, CNN'e kentte devlet izine rastlanmadığını söyleyrek ekliyor: "Dört gün oldu ve burada kimse yok."
Erdoğan'ın Pazartesi günü Türkiye ve Suriye'de şimdiye kadar 22 binden fazla insanı öldüren depreme tepkisi, 14 Mayıs'ta yapılması planlanan bir seçimin sonuçlarını belirleyebilir.
Erdoğan muhtemelen bunun farkındadır. Çarşamba günü yaptığı konuşmada hükümetin erken tepkisindeki "eksiklikleri" kabul etti. Ertesi gün, Türklere hükümetin önceki afetlerdeki çabalarını hatırlattı, evleri bir yıldan kısa sürede yeniden inşa etme sözü verdi ve mağdurlara her biri 10 bin lira tutarında (531 $) destek sözü verdi.
Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Türkiye Araştırma Programı Direktörü Soner Çağaptay Perşembe günü CNN'e yaptığı açıklamada “Erdoğan için önümüzdeki 48 saat belirleyici olacak” dedi.
ERDOĞAN'IN KALELERI VURULDU
Erdoğan'ın göserdiği çabaların yeniden seçilme şansını kurtarıp kurtarmayacağı belirsiz. Eski bir Türk diplomatı ve İstanbul merkezli düşünce kuruluşu EDAM'ın başkanı Sinan Ülgen, Türkiye'nin güneyindeki depremden etkilenen illerin çoğunun sosyal açıdan muhafazakar olduğunu ve Erdoğan'ın İslamcı kökenli AK Partisi'nin kaleleri olduğunu söyledi.
Ülgen, "AK Parti'nin o illerdeki ortalama performansı ülke ortalamasının üzerinde olmuştur" diyor ve ekliyor: ''AK Parti vilayetleri genel olarak zaten merkezi hükümetten muhalefet illerine göre daha fazla destek almaktadır.''
Depremden en çok etkilenen 10 il, Türkiye'nin 85 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 15'ini ve 600 sandalyeli parlamentonun benzer bir oranını temsil ediyor. 2018 seçimlerinde Erdoğan ve AK Parti, Diyarbakır dışındaki tüm bu illerde sırasıyla cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerini kazandı. O bölge, HDP'ye ve onun cezaevindeki adayları Selahattin Demirtaş'a oy verdi.
Bölgeyi son yüzyılda vuran en güçlü depremlerden biri olan ve şimdiye kadar yalnızca Türkiye'de 20 bin kişinin ölümüne yol açan depremde ölü sayısının artması bekleniyor.
Depremden etkilenmeyen illerdekiler de dahil olmak üzere pek çok kişi, özellikle Türkiye depremlere yabancı olmadığı için, afete hazırlık eksikliği olarak düşündükleri duruma öfkelerini dile getirdikçe duygular yükselişe geçiyor.
1939'da Pazartesi günkü depremle aynı büyüklükte bir deprem 30 bin kişiyi öldürmüştü. 1999 yılında ise ülkenin kuzeybatısında meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki depremde 17 binden fazla kişi hayatını kaybetmişti.
Türkiye'nin yöneticileri için depremler geçmişte ezber bozan şeyler oldu. Analistler, daha sonra Erdoğan'ın iktidara yükselişi için belirleyici bir an haline gelen 1999 depreminin, birçok kişinin o dönemde iktidarda olan milliyetçi, laik devlete karşı hissettiği hayal kırıklığı hissini artırdığını söylüyor.
Analistler, daha sonra Erdoğan'ın iktidara yükselişi için belirleyici bir an haline gelen 1999 depreminin (ve deprem sonrası yardım çalışmalarının yavaşlığının), birçok kişinin o dönemde iktidarda olan milliyetçi, laik devlete karşı hissettiği hayal kırıklığı hissini artırdığını söylüyor.
Çağaptay CNN'e ''1999 depreminden sonra devlet “kartondan bir ev gibi çöktü. Bu da devletin toplum üzerindeki ideolojik hakimiyetini temelde yok etti” diye konuştu.
Sinan Ülgen ise hükümetin özellikle 1999 depreminden bu yana ülkeyi gelecekteki olası afetlerden korumak için vergi toplaması ve buna rağmen bu tür afetlerden kaynaklanan zararı en aza indirmeye hazırlıklı olmaması nedeniyle eleştirildiğini söyledi.
Muhalefet hükümetin trajediyle başa çıkma konusundaki algılanan eksiklikleri hakkında konuşmaya başladı.
Depremin ardından ülke çapında sosyal medyaya getirilen kısıtlamanın ardından ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "Bu çılgın saray hükümeti sosyal medya iletişimini kesti" dedi. Kılıçdaroğlu Çarşamba günü "Sonuç olarak, yardım çığlıkları daha az duyuluyor. Gizlemeye çalıştığın her şeyi biliyoruz." diye tweet attı.
Öte yandan 14 Mayıs'ta yapılacak seçimlerin ertelenmesine ilişkin resmi bir açıklama yapılmazken, bazı analistler Erdoğan ile muhalefetin ileri bir tarihte anlaşmasını bekliyor.
Sinan Ülgen ayrıca depremden etkilenen illerdeki koşulların oylamanın yapılmasına izin verme ihtimalinin düşük olduğunu, bu illerde seçimleri yönetebilmenin bile çok karmaşık bir şey olacağını belirtiyor.”