Esra Örnek
2020 yılında AFAD ve Kahramanmaraş Valiliği, ortaklaşa hazırladıkları ‘’Kahramanmaraş İl Afet Risk Azaltma Planı’’ başlıklı raporda afetlerin olası etkilerini ve meydana getireceği kayıpları incelemişlerdi.
Rapor çerçevesinde kayıpların en aza indirilebilmesi amacıyla yapılması gerekenleri kapsayan ve bu eylemlerden sorumlu kurum ve kuruluşları tanımlayan; ekonomik, sosyal ve çevresel dirençliliği hedefleyen bir plan açıklandı.
TÜRKİYE’DE HAZIRLANAN İLK AFET RİSK AZALTMA PLANI
İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) Hazırlama Kılavuzu ilk olarak Mayıs – Eylül 2019 döneminde, pilot il seçilen Kahramanmaraş ilinde çalışıldı. Kahramanmaraş İRAP taslak belgesi, AFAD Başkanlığı Planlama ve Risk Azaltma Dairesi koordinatörlüğünde ve ODTÜ Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi danışmanlığında hazırlandı.
İLDEKİ FAY HATLARI DEPREM ÜRETME POTANSİYELİNE SAHİP
Raporda mevcut ilin risk değerlendirmeleri yapıldı; olası bir afette sorumlu kurum, kuruluşlarca değerlendirilmesi öngörüldü.
Raporda ilk olarak seçilen ilin coğrafi konumu, doğal yapısı ve hangi fay hattı üzerinde olduğu değerlendirildi. Hatta ildeki faylara ilişkin "aktif veya olası aktif konumda oldukları ve bu nedenle de deprem üretme potansiyeli taşıdıkları söylenebilir’’ açıklamasına yer verildi.
Doğu Anadolu fay hattının batı kısmının uzun yıllardır sessiz kaldığının dile getirildiği raporda, Gölbaşı-Türkoğlu ve Türkoğlu-Antakya segmentlerine yakın bir konumda olan Kahramanmaraş ili için büyük bir risk olduğu vurgulandı.
1950- 2016 yılları arasında Kahramanmaraş’ta sadece 7 defa depremin meydana geldiği, 5 depremin Elbistan ilçesinde olduğu görüldü. Raporda, Kahramanmaraş ve çevresinde etkili olabilecek en önemli segment olan Gölbaşı-Türkoğlu segmentinin 500 yılı aşkın süredir büyük bir deprem üretmeyen sismik boşluk konumunda bulunduğu belirtildi.
KAHRAMANMARAŞ’TAKİ YER ZEMİNİNDE KOLAYCA KAYMA MEYDANA GELEBİLİR
Kahramanmaraş’ta yerleşmenin olduğu alanda yamaç molozlarının yer aldığı, molozların çimentosuz ve eğilimli olmasından dolayı olası bir depremde kolayca hareket ettiği raporda not edildi.
Şehrin batı bölümündeki yapılaşmadaki zeminin çakıl ve kalker çimentosu olduğundan dolayı gevşek yapıda olduğu ve kolayca kayma meydana gelebileceği raporlandı.
Kahramanmaraş’ın birinci derece deprem bölgesi olduğunun üstüne basılarak dile getirilmesi ve olası bir depremde ciddi hasar meydana gelebileceği not edilen raporla ilgili herhangi bir çalışma yapılmadı.
SENARYO DAHİ YAZILDI
Raporda en dikkat çekici kısım, AFAD-RED analiz programı kullanılarak Kahramanmaraş il merkezini etkileyebilecek, Gölbaşı-Türkoğlu Sismik boşluğunda olması muhtemel en büyük deprem olarak öngörülen 7,5 büyüklüğündeki deprem senaryosu yazılması.
Pazarcık ilçesinde yapılan risk tanımında ise 7,5 büyüklüğündeki bir depremde bölgedeki zeminin sıvılaşmaya müsait olmasından dolayı bölgenin neredeyse tamamının depremden etkileneceği öngörüldü.
Kahramanmaraş geneli risk tanımı ise; ‘’ zayıf bir zemin üzerine kurulu olması ve şehrin 3 ana girişindeki ulaşımın köprülerle sağlanması, bu bölgelerin yapı güvenliğinin kontrolünü önemli hale getirmektedir’’ diyerek raporlandı.
NE OLDU?
6 Şubat günü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7,7 büyüklüğünde, yine aynı gün saat 13.24’te Elbistan ilçesinde 7,6 büyüklüğünde ikinci bir deprem meydana geldi.
Depremin 10’uncu gününde can kaybı sayısı 35 bin 418, yaralı sayısı ise 105 bin 505 olarak açıklandı.
Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği deprem bölgelerinde AFAD’ın yardımları engellediği haberleri duyulurken tekrar gündeme gelen bu rapor hayati önem taşıyor.
Raporda yapılan tüm incelemeler ve analizler sonucunda oklar Kahramanmaraş’ı gösterirken yetkili kurumlar gereken önlemi almadı.
Türkiye, 1999 depreminden sonra en acı kaybını yaşadı.
