Esra Örnek
Dünyada kaç ton gıda israf ediliyor? İstanbul Ticaret Borsası’nın ‘’Gıda İsrafına Son Ver’’ mottosuyla kurdukları İSTİB raporuna göre dünyada üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri israf ediliyor. Ülkemizde sadece 14.5 milyon ton çöp gıda atığı olarak biliniyor. Daha sürdürülebilir ve ekolojik bir yaşam için atılması gereken adımlar ise ilk önce mutfağımızda başlıyor.
Kompost, yenebilir atıkların gerekli ortam hazırlanarak dönüştürüldüğü doğal gübreye denir. Burada önemli olan iki ayrı kompost hazırlamak. Soğuk ve sıcak olarak hazırlanan bu kompostları kahverengi ve yeşil iki türlü malzeme olarak ayırmakta bir o kadar önemli.
Kompost hazırlamak kulağa zor gelebilir fakat bunun için bir bahçenizin olmasına gerek yok. Mutfakta veya balkonda da kompost yapabilirsiniz. İlk etapta iki çöp kovası hazırlamak sizlerin işini daha da kolaylaştıracaktır.
KOMPOST NASIL HAZIRLANIR?
Kompost hazırlarken yeşil malzemeler olan; meyve atıkları, sebze atıkları, yumurta kabukları ve çay, çekirdek atıkları kullanılır. Buradaki kahverengi malzemeler ise kuruyemiş kabukları, kuru yapraklar, saman, dal ve ağaç kabuklarını kapsıyor. Dikkat edilmesi gerekilen diğer nokta ise komposta asla konulmaması gereken malzemeler. Bunlar; yağlı yiyecekler, hayvansal gıdalar, ambalajlı ürünler plastikler, çürümüş bitkilerdir.
Doğru ayrıştırmayı yaptıktan sonra hangi kompost türünü tercih edeceğinize karar vermeniz gerekmektedir. Soğuk kompost yapımı az riskli fakat uzun zaman gerektiren bir iştir. Bu yöntemde hava alan bir kapta gerekli malzemeler toplanır ve arada karıştırılarak çürüme işlemi gerçekleştirilir. Sonrasında hazır olan bu gübreyi toprakta kullanabilirsiniz.
Sıcak kompost yapımında da soğuk kompost ile aynı işlem uygulanır fakat daha riskli olmasının sebebi etken madde olan sıcaklıktır. Bunu önlemek için termometre ile ölçüm yapabilir ya da elinizle kontrol edebilirsiniz. Sıcak hava sayesinde çürüme hızlanır ve daha kısa sürede gübre hazırlanmış olur.
KOMPOST YAPIMI NEDEN ÖNEMLİDİR?
Kompost toprağı verimli hale getirir.
Toprağı karbon, azot ve fosfor bakımından daha zengin hale getirir.
Toprağın su emme kapasitesini arttırır.
Karbon ayak izinin düşmesine yardımcı olur.
Sıfır atık ilkesine katkıda bulunur.
Sürdürülebilir yaşam için atılması gerekilen en önemli adımlardan biridir.
KOMPOST VE GERİ KAZANIM TESİSİ
Evde yapamadığınız kompostları değerlendirebileceğiniz bir alan da İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı'nca kurulan Kompost ve Geri Kazanım Tesisleri... Yıllık ortalama 20 bin ton gübre ve kompost üretim kapasitesi bulunan bu tesislerde karışık evsel atıklar içerisinde bulunan geri dönüştürülebilir atıklar ayrıştırılarak ekonomiye kazandırılıyor. Geri kalan atıklar fermantasyon işlemi sonucunda İstanbul’un yeşil alanları olan park ve bahçelerde hayat buluyor. Avrupa Yakası Kemerburgaz Işıklar mevkinde bulunan bu tesis günde 1.000 ton atık işleme kapasitesine sahip.