Uyuşturucu bağımlılığına karşı farkındalık yaratmak amacıyla başlatılan "Ayık Yaşamlar" serisinin ilk bölümü, 4 Aralık'ta YouTube üzerinden Hande Karacasu'nun sunumuyla yayın hayatına girdi. 10 bölümden oluşan seri, uyuşturucunun gençler üzerindeki etkilerini ve bağımlılığın toplumsal boyutlarını ele alıyor. Karacasu, serinin ilk bölümünde, uyuşturucu kullanımının tarihsel süreçteki etkilerini ve günümüzde sosyal medya aracılığıyla kolayca erişilebilen uyuşturucu maddelere dikkat çekti.
Sosyal Medyada Uyuşturucuya Kolay Erişim Artıyor
"Uyuşturucu bağımlılığı, tüm toplumu terörize ediyor ve Türkiye için bir güvenlik meselesi haline dönüşüyor. Öyle ki, uyuşturucu artık sosyal medyada çok kolay erişilebilir bir madde haline geldi. Hatta "uyku keki" diye satılan, sevimli gösterilen çikolata külahları şeklinde ve sakız şeklinde uyuşturucular mevcut. Tabii ki bunlar tespit edilerek kapatılıyor, ancak o noktaya kadar çocuklar çoktan uyuşturucuya, maddeye erişmiş oluyor. Sosyal medyada ikonlar şifre olarak kullanılıyor ve satış aleni şekilde gruplarda gerçekleştiriliyor. Hatta öyle ki, uyuşturucu madde kullanacak kişiye ulaşırken emniyetin önünden geçtiğini açıkça gruplara yazanlar bile var."
Türkiye, Avrupa Uyuşturucu Kaçakçılığında Kritik Noktada
Avrupa Uyuşturucu ve Bağımlılık Merkezi'nin 2023 yılı raporuna göre, 41 farklı uyuşturucu çeşidi mevcut ve bunlardan üçü Türkiye’de en çok yakalanan maddeler arasında yer alıyor. Metanfetaminin %81’i, kenevirin yarısı ve eroinin %31.8’i Türkiye’de ele geçirildi. Geçen yıl 300 madde bağımlılığına bağlı ölüm gerçekleşti ve bunların %49.3’ü metanfetamin yüzünden, %14’ü ise eroin yüzünden hayatını kaybetti. Türkiye, İran’dan Avrupa ülkelerine uzanan Balkan Rotası üzerinde bulunuyor ancak sadece transit değil, hedef ülke olarak tanımlanıyor. Balkan Rotası, Avrupa ülkelerine eroin kaçakçılığında etkin rota olsa da Türkiye, Bulgaristan karayolu üzerindeki sıkı denetimler sebebiyle rota güneye kayıyor. Son yakalama verilerine göre, Afganistan kaynaklı uyuşturucu kaçakçılığı, İran ve Pakistan üzerinden geçerek ve ardından deniz ya da hava yoluyla doğrudan ya da Güney Asya, Afrika ya da Körfez üzerinden Avrupa’ya giden güney rotasında artış var. Suç grupları, eroin ve morfinin yakalanması sebebiyle sentetik tarzı uyuşturucular, fentanil gibi maddelere yöneliyor. Balkan rotasında, Afganistan, İran ve ülkemize kadar olan güzergahta sıklıkla metanfetamin kaçakçılığına rastlanıyor.
Captagon ve Metanfetamin Pazarı Giderek Büyüyor
Bir başka tehlikeli sentetik uyuşturucu ise captagon. Orijinal ilaca benzer amfetamin içeren haplar üretimi, yakın ve Ortadoğu coğrafyasında Suriye, Lübnan ve bu ülkelere kıyasla daha az olsa da Ürdün'de gerçekleşiyor. Coğrafyadaki istikrarsızlık sebebiyle metanfetamin pazarı da büyüdü. Türkiye'de ekonomik sebepler, ailesel sebepler, sosyal çevre, hatta bazen eşlik eden başka hastalıklar, duygu durum bozuklukları da uyuşturucu madde kullanımına başlamada etken rol oynayabiliyor.
"Gençlere ve Ailelere Işık Olmaya Çalışacağız"
10 bölümü içeren "Ayık Yaşamlar" serimizde uyuşturucu bağımlılığına başlayan gençlere ve ailelerine ışık olabilmek için, uyuşturucu bağımlılığının nedenleri, hastalığa eşlik eden başka etkenler, sosyolojik olarak neler yapılabileceği konusunda gazeteciler, sosyologlar ve uzman doktorlarla birlikte ışık olmaya çalışacağız.
Haber/ Elif Garip
