Toplumsal haber merkezi
AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın tekrardan aday olmasının yasalara aykırı olduğunu söyleyen muhalefetin ardından 'Cumhurbaşkanı'nın fesih yetkisi' tekrardan gündeme geldi.
16 Nisan 2017 referandumundan önce Erdoğan 'Cumhurbaşkanı'nın meclisi fesih yok. Ey Kılıçdaroğlu, bunu ispat et, ben Cumhurbaşkanlığından istifa edeceğim' diyerek CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na yüklenmişti.
14 Mayıs 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı adayı olarak gösterilen Erdoğan'ın tekrardan Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi hukukçular tarafından da yasaya aykırı olarak değerlendirilmişti.
Eski Türkiye Cumhuriyeti Yargıtay Birinci Başkanı Sami Selçuk'un Cumhuriyet'teki köşe yazısında 'Cumhurbaşkanlarının üçüncü kez adaylığı, olağanüstü durumlar dışında asla söz konusu olamaz' dedi.
Yürürlükteki anayasanın cumhurbaşkanı seçimleriyle ilgili temel ilkeyi içeren ve apaçık olduğu için yorumu yasaklayan maddesi şöyledir: “Bir kimse en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebilir” (m. 101/2). Bu durumu basına yorum ilkeleri ışığında açıkladığım halde kimileri karşı çıktılar ve cumhurbaşkanının TBMM’yi feshetme yetkisine bile dayanarak bu görüşü çürütmeye yeltendiler. Bunların içinde “Ben bu konuda ne biliyorum” sorusunu bile sormadan konuşanları bir yana bırakıyorum. Öbürlerine, özellikle de hukukçulara yanıtım şudur: Belirtilen olağanüstü durumlar şu anda ortada yok. Savaş ya da seferberlik gibi bir durum mu var? Yok. Bunların üzerinde hiç durulmaksızın sadece birinin kimi yetkilerinden söz ediliyor. Sözgelimi, parlamentoyu fesih yetkisi gibi.
HUKUKU KİMİ KİŞİLERİN ÖZEL ARACI DURUMUNA DÜŞÜRÜP ONA KIYMAYALIM
Anımsatayım. Bunlar çok ayrıksı olaylar ve Türkiye’nin gündeminde yok. Başvurulursa olağanüstü durumları olağanlaştırır, gün gelir, bunları dile getirenler de pişman olur. Ama iş işten geçer. Dolayısıyla hukuk, buna izin vermez. Verirse ve hukuk böyle bir anlayışla uygulanırsa, hukuk olmaktan çıkar. Çünkü Roma hukukundan bu yana hukukta “istisnalar dar yorumlanır” (exceptiones sunt strictisseme interpretationis). “Mevrid-i nasta içtihada mesağ yoktur” (Hukukun ulaştığı hüküm açıksa yoruma izin verilmez/ Mecelle, m. 14). Bu bağlamda cumhurbaşkanlarının üçüncü kez adaylığı, olağanüstü durumlar dışında asla söz konusu olamaz. Lütfen hukukun içinde kalalım. Kimseyi yanıltmayalım. Hukukta “bir şeyi dile getirmek, başka şeyleri dışlamak” (expressio unius est exclusio alterius), “bir şeyin belirtilmesi, başka şeylerin dışlanması” (unius positio non est alterius exclusio) demekse, kimseye boş umutlar vermeyelim. Hukukun gözünde hiç kimse vazgeçilmez değildir. TBMM’yi fesih gibi olağanüstü dönemler için yaratılan yöntemleri, asla gündeme getirmeyelim ve hukuku kimi kişilerin özel amaçlarının aracı durumuna düşürüp ona kıymayalım.