Geçtiğimiz günlerde YeniBirlik gazetesinde Deniz Özen Başaran’ın müzisyen, genel sanat yönetmeni Yücel Canyaran Temimhan’la yaptığı söyleşiyi ve YeniGün’de Günsu Saraçoğlu’nun Müzik & Sahne Sanatları uzmanı, yazar, eğitmen Neşe Oğuzsoy’un 5 yaşından başlayarak çocuklara ‘Klasik Müzikle Tanış’ adlı sosyal projelerini okuduktan sonra, 2018 yılından bu yana tanıdığım değerli arkadaşım Yücel’le, bir söyleşi yapmak istedim.
Çocuklara klasik müziği sevdirmek üzere girişilen bu harekete destek vermeden edemezdim.
"Paylaşımcı ve etkileşimsel iş birliği"[1] alanı olarak müziğin insanlığı barışa, özgürlüğe dolayısıyla medeniyete götüren önemli bir rol oynadığı kesin, diye düşünüyorum. Aklın ve duygunun bir arada, bir armoni içinde yürüyüşü insan için müziği, birincil evrensel olumlu gıda yapıyor.
Klasik müzik dili; katı kurallar, biçimsel titizlik, armonik sadelik ve gelişmiş melodi duygusuyla tanımlanmakta. "Batı müzik tarihinin kanonunu oluşturan güçlü enstrüman, melodi ve armoni kombinasyonları" olarak nitelenmekte. "Genellikle ciddi ve kalıcı bir değere sahip olarak kabul ediliyor.”
Bu tümcelere göz atmış olmak bile, müzisyen ve genel sanat yönetmeni Yücel Canyaran Temimhan’ın şu sözlerinin önemini anlamak için yeter: "Nitelikli müzik dinlemeyi bilen çocuklar; birlikte hareket etmeyi, birbirine saygı duymayı, topluluk halinde demokratik zeminde hayatı paylaşmayı içsel olarak başarabilen çocuklar olur. Bugünün çocukları hepimizin yarınları, ülkemizin geleceğidir. ‘Sanatla Tanış!’ sloganı Neşe Oğuzsoy’la kapsamlı bir hayali gerçekleştirmek üzere yola çıkış nedenimiz. Çocuğu klasik müzikle tanıştırmak evde olumlu etki yaratacak, onu kültürlü yapacak, okul sonuçlarını iyileştirecektir. Çünkü Klasik müzik gerginliği ortadan kaldırır, zihni rahatlatır."
Rekorların insanı Yücel Canyaran Temimhan
İTÜ Devlet Konservatuarı mezunu, 2006-2015 yılları arasında CKM Genel Sanat Yönetmeni olarak 9 yılda 10 bin etkinlik planlamış ve yönetmiş Yücel Canyaran’ı 2018 yılında tanıdığımda Kadıköy Gençlik Sanat Merkezi’nin genel sanat yönetmeniydi. Yücel rekorların insanı.
Mesela o merkezde 3 yılda 7 bin katılımcıya hizmet veren eğitim programları kurguladı, gerçekleştirdi. Mesela 7 yıl kurucu destekçiliğini üstlendiği Doğuş Grubu’nun D- Marin Turgut Reis Uluslararası Klasik Müzik Festivali’nin Genel Sanat Yönetmenliğini yaptığında, her yıl 7 konserle 25.000 izleyiciye ulaşan festivaller gerçekleştirdi. Dünyanın en önemli klasik müzik sanatçılarının yer aldığı 49 konser planladı. Yönetmenliğinin ikinci yılında, festival, Avrupa Festivaller Birliği (EFA) üyeliğine kabul edildiği gibi Steve Ödüllerine de lâyık görüldü.
Sevgili Yücel toplumumuzda sanata verilen değer nedir?
Yirmi yıldır kültür- sanat gündeminin nabzını tutan bir yönetmen olarak şunu söyleyebilirim: Toplumsal anlamda yüksek sanatı ne yazık ki özümseyemedik. Bu gerçek bende derin bir üzüntüye yol açıyor.
Eğitim, öğretim her bireyin en doğal hakkı. Öte yandan devlet okullarının eğitim sistemindeki sınav ve yarış odaklı programlama sonucu, eksik kalan yönler çok. Dolayısıyla bu doğal hak tam yerini bulamıyor. Görmek zor değil. Üzerinde derinlemesine düşünülmemiş, eğitim sürecindeki çocuklar tarafından içselleştirilemeyen her konu boşlukta kalır.
Çağımızda müzik eğitimi dünya uluslarının kültürel farklılıklarının tanınmasında, bu yolla evrensel bir hoşgörü geliştirilmesinde güçlü bir araç. Örnekse UNESCO'nun himayesinde kurulan ISME (International Society for Music Education / Uluslararası Müzik Eğitimi Cemiyeti) bu yönde çalışmalar yapan kuruluşların başında geliyor.
Ülkemizde eğitim anlayışının içi planlı olarak boşaltılmakta. Nitelikli sanat çalışmaları olması gerekenden uzak. Bugünün çocuklarına ve gençliğine hak ettiği dünyayı sunamadığı gerçeği ile yüz yüzeyiz.
Özel okullardaki sistemler daha iyi düzeyde çeşitlilik sunsa da sürdürülebilir sanat sevgisini her kesimden çocuklara aşılamanın kolay olmadığının bilinmesi gerekir. Bu bir gerçek.
Neşe Oğuzsoy’la nasıl buluştunuz?
Neşe Oğuzsoy ve ben alanlarında yetişmiş iki uzmanız. Bu sorunları ve açıkları gören gözler olarak, emeklilik dönemlerimiz başlar başlamaz, zaman yitirmeden harekete geçtik. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. Yılına ithaf ettiğimiz bir nevi maraton başlatmak istedik.
Ekim 2023'te yoğunlaştığımız 15-20 kişilik küçük gruplar halinde atölye eğitimlerimizi başlattık. Daha büyük topluluklar halinde gerçekleştirmenin etkisi de olumlu oldu.
Ülkemizdeki her çocuğu çok seslilik üzerinden, evrensel olma duygusuyla buluşturmaya, bunu oyunlarla ve interaktif yöntemle yapmaya karar verdik. Gezici proje olarak planladığımız atölyelerle çocukları bambaşka bir dünyaya çekerek, kulak terbiyesi, ritim, müziği hissetme, tonları algılama, nüansları, ahengi yakalayabilmelerine yardımcı olacak aktarımlar yapıyoruz.
Dünya klasik müzik tarihinin çok tanınmış 7 bestecisinin kısa hayat hikayelerini ve en çok bilinen eserlerini öğrettiğimiz her çocuk hem kendi müzik kültürünü hem de ailesinin müzik dinleme alışkanlığını doğru yönde geliştirebiliyor.
‘Sanatla Tanış!’ atölyelerinin içerikleri nedir?
Çocuklara hayatları boyunca yardımcı olacak, beyin fonksiyonlarını geliştirecek, genel ruh hallerini yükseltecek bir hediye vermek istiyorsanız işte ‘Sanatla Tanış!’ atölyeleri.
‘Dinle, Öğren, Sev’ atölyeleri, çocuklarımız için değerli bir seçenek. Besteciler, eserler, müzikal deneyimler ve bunları pekiştirecek kurgulanmış oyunlar içeren atölyelere katılıyorlar.
‘Klasik Müzikle Tanış’ adı altında sadece çocuk veya isteğe bağlı olarak ailelerle birlikte gerçekleştirilen müzik atölyelerinin 1.Modül’ünde Mozart, Beethoven, Bach ve Vivaldi var. Atölyeleri Doğan Yayınlarından çıkan "Klasik Müzik Masalları" serisinin yazarı Neşe Oğuzsoy gerçekleştiriyor.
Bu çalışmalar özel müzik okulları veya eğitim kurumlarının programları altında; okullarda toplu gösterim şeklinde kurgulanmış interaktif sunumlarla; okullarda ‘Kulüp Etkinlikleri’ olarak; şirket çalışanlarının ailece katılabileceği kaynaşma kültür organizasyonlarının programlarında; belirlenecek bir alanda toplu çalışmalar halinde sunulabilir programlar.
Başlıklardan herhangi biri için başvurular; bana 0532 579 74 77 numaralı telefon üzerinden; veya @neseogzsy / @listen.learn.loveee Instagram adreslerinden DM yoluyla yapılıyor.
Instagram’da açtığınız listen.learn.loveee hesabınızın olumlu katkıları nedir?
" Neşe Oğuzsoy’la birlikte 5-10 yaş arası çocuklara ‘Sanatla Tanış!’ çağrısında bulunuyoruz. Atölyeler sanatla tanışmak için ilk durak; uçsuz bucaksız tılsımıyla ruhları şifalandırıyor. ‘Listen👂Learn🎶Love🧡’ sloganıyla farklı lokasyonlarda yapılabiliyor. Çocukların çok sesli evrensel müziği dinlemeleri, öğrenmeleri ve sevmeleri biricik hedefimiz. Onlara tüm dünyada tanınan klasik müzik bestecilerinin hayatlarından kesitleri, onların çok bilinen eserlerini, öğretici, eğlenceli, interaktif bir formatla sunuyoruz. Birbirinden bağımsız olan her atölye 50 dakika sürüyor. Arzu eden velilerin 10 dakikalık katılımıyla toplamda 60 dakikalık atölyeler bunlar.
Okullardan aldığımız eğitim davetleriyle konferans salonlarında 5-10 yaş arası grupladığımız 150-200 öğrenciyle aynı anda gerçekleştirdiğimiz atölyelerin sonuçları gerçekten muhteşem. Aktardığımız bilgileri ve besteleri beklediğimizden daha hızlı öğreniyor çocuklar. Esinlendikleri gibi yeni besteciler de tanımak istiyorlar.
Klasik müzik dinleyen çocuklarda öğrenme kapasitesi artar, dikkat toplama kolaylaşır. Ruh halleri olumlu yönde etkilenir, stresleri azalır, duygusal dengelenmeleri kolaylaşır. Beyinde farklı nöronlar arasında hızlı bağlantı kurma gelişir. Bellek kapasitesi artar, problem çözme becerisi gelişir ve yaratıcılık artar.
Başta çocuklar sonra aileleri bunu hissediyor, evlerinde de bambaşka bir yaşam anlayışına giriyorlar.
Sevgili Yücel, müzik sevgisi çocuklarda başka sanat alanlarına ilgi uyandırabilir mi?
Bu projede yola çıkışımın kapsamlı hayali ‘Sanatla Tanış!’
Çocukların sanatın her dalıyla kendi düzeylerine göre tanışmalarının önemi büyük. Başlangıç noktamız müzik oldu çünkü en güçlü etkisi olan sanat dalı o.
Frekansların, duyduğumuz her sesin yaydığı titreşimin yaşamımızda önemi var. Bunu fark ettirmek, müziği şifalanmak için dinlemeyi keşfettirmek, sonra müzikle birlikte yürüyecek resim, heykel, vb. dallarla süren ve genişleyen bir yapıyı kurmak istiyorum.
Yani bir çocuğun 5 yaşında bunlarla tanışarak, ilerleyen yaşlarında sanata yakın bir birey olarak gelişmesini sağlamak, ona esin alanları açmak, hatta sonrasında aralarından yeteneklerine göre parlayanlarla, başka projeler kurgulamak niyetindeyim. Bu anlamda ‘Klasik Müzikle Tanış!’ ilk adım oldu.
Sevgili Yücel yaz tatili ve sonrası için neler planlıyorsun?
Okulların tatile girmesiyle birlikte, yaz okullarında ve devamında yeni sezon programlarında ağırlıklı olarak anaokulu ve ilkokullara, dolayısıyla daha çok öğrenciye ulaşmak hedefimiz. Projemizin sosyal sorumluluk yönünün çok güçlü olmasını istiyoruz.
Sanatla tanışamayan bölgelerin çocuklarına ulaşabilmek, bu atölyeleri kısıtlı olanakları olan devlet okullarına taşımak istiyoruz. Bu amaçla yakın tarihlerde birkaç büyük STK toplantımız olacak. Paydaşlarımızı ve planlamamızı bu doğrultuda netleştirip yolumuza devam edeceğiz.
Sanat her yaşta, her yerde ve her koşulda varlığını, katkısını, derinliğini, toplumun gelişimi için olası kılan büyük bir olgu.
Her çocuğun sanatla tanışmaya hakkı var. Bu amaçla daha aydınlık yarınlara yürüyebiliriz.
[1] İrfan Paçacı: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/776364