Söyleşi: Osman Keçeli
Çocuk edebiyatı hem edebiyatseverlerin hem eğitimci ve pedagogların uzun zamandır tartıştığı bir konu. Çocuk edebiyatında pedagojinin yeri olmalı mı, çocuk kitapları bir mesaj taşımalı mı, yazarların ve yayıncıların sorumlulukları neler... Sorular uzadıkça uzuyor...
Bu alana yeni bir soluk getiren yazar Ayşe Çetinkol'la, hem çocuk edebiyatı hem Hayallerin Gücü Adına adıyla Yeni İnsan Yayınları'ndan çıkan kitabını konuştuk.
> Merhaba Ayşegül Hanım, okurlarınız için kendinizi tanıtır mısınız?
Merhaba, 1978 yılında bir yaz günü İstanbul’da doğmuşum. İlkokul öğretmenimi çok sevdim. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde okudum. Öğrenciyken gazetecilik ve muhabirlik yaptım. Mezun olur olmaz reklam yazarı oldum. Uzun yıllar metin yazarlığı yaptım. Çok da severek çalıştım. Ne zaman ki kızım doğdu, yazarlığım yön değiştirdi. Gönlümü çocuk edebiyatına kaptırdım. Çocuklar için yazmaya başladım. Bu dönüşümde gazeteci tarafım da susmadı. @bidahaokuanne blog sayfasını açarak çocuk edebiyatına dair deneyimlerimi burada paylaşmaya başladım. Kızım, oğlum, eşim ve köpeğimizle birlikte Kadıköy’de yaşıyorum. Kitaplar arasında hala en çok Alice Harikalar Diyarında’yı seviyorum.
'ANCAK ÇOCUKLAR FİKİRLERİNDE YETERİNCE ÖZGÜR OLABİLİYORLAR'
> Hayallerin Gücü Adına isimli hikâyeyi yazdınız. Ben kitabınızı okurken, hayal kurmanın önemiyle ilgili düşüncelere kapıldım. Sizin kitabı yazarken, okurlarınıza hissettirmek istediğiniz düşünceler oldu mu?
Bu kitabı aslında mesaj vermek için kurgulamadım. Şu hayatta en kıymetli yılların çocukluk dönemi olduğuna inananlardanım. Çünkü ancak çocuklar fikirlerinde yeterince özgür olabiliyorlar. Bu sebeple istedim ki tüm çocuklar bu güçlerini kullanabilsin. Hayallerinin gücüne inanabilsin.
'EDEBİYATTA ÇOCUĞA GÖRELİLİĞİ KOVALAYARAK YAZIYORUM'
> Çocuk kitaplarında pedagojinin yerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz, çocuklara bir şeyler öğretme maksadı taşıyan yazarlardan mısınız?
Bu sorunun bana göre basit bir cevabı var. O da “hayır”. Ben çocuk gelişimi uzmanı ya da pedagog değilim. Ben edebiyatçıyım ve edebiyatta çocuğa göreliği kovalayarak yazıyorum. Çocuğa göreli olmanın içerisinde öğretim yok. Bunun için eğitici materyal olarak kitaplar var ama onlar da edebi eser değiller.
> Kitabınızda iki adet pek sevimli yan karakter var. Hayda ve Hoppala. Çocuk kitaplarındaki karakter dağılımı hakkında ne düşünüyorsunuz. Sizce birden fazla karakteri ön plana çıkarmak hikâyeyi çocuklar için karmaşık hâle getirir mi?
Bu durumun karakterlere yükleyeceğiniz karmaşa kadar kafa karıştırıcı olacağını düşünüyorum. Sakin, tek odak kullanılarak yazılan karakterlerin kafa karıştırmayacağını düşünüyorum. Yine benim kitabımdan örnekle; Hayda ve Hoppala karakterleri üşengeç ve ruhsuz kavramlarının karşılığıydı.
'ÇOCUK KİTAPLARINDA YAŞ SINIRI OLMAMALI'
> Çocuk kitaplarının bize unuttuğumuz değerleri hatırlattığını düşünüyorum. Hayallerin Gücü Adına benim için böyle bir hikâyeydi. Siz, çocuk kitaplarının belirli bir yaş grubuna hitap etmesi gerektiğini düşünüyor musunuz?
Bu çocuk edebiyatında çok tartışılan bir konu. Çocuk kitaplarında yaş sınırı olmalı mı? Bence olmamalı. Hatta yetişkinlerin daha çok okuması gerektiğini düşünüyorum. Çocuk edebiyatının yalınlığında yetişkinler için oldukça öğretici.
'BENİ ÇOCUK EDEBİYATINA SÜRÜKLEYEN KIZIMIN DOĞUMU OLDU'
> Hayallerin Gücü Adına’yı yazma süreciniz nasıl ilerledi? Ayşegül Çetinkol’u bir çocuk kitabı yazmaya götüren süreçten bahsedebilir misiniz?
Profesyonel olarak yazarak pek çok alanda çalıştım. Edebi eserler dışında muhabirlik, gazetecilik, reklam yazarlığı yaptım. Fakat beni çocuk edebiyatına sürükleyen kırılım kızımın doğumu oldu. Onun için doğru edebi eserleri ayıklamaya çalışırken buldum kendimi ve ister istemez profesyonel tarafım devreye girdi. Hayallerin Gücü Adına kitabım özelinde ise, güzel bir anlamı var bu öykümün. Kızım iki yaşına geldiğinde Ambure adında hayali bir arkadaştan söz ediyordu. Kitabın kahramanı Ambure de işte kızımın bu hayali arkadaşı.
> Kalemini çok beğendiğiniz bir yazar var mı? En azından ilk üçünüzü sayabilir misiniz?
Michael Morpurgo
Benji Davis
Leo Lionni
Sadece üç isim istediğiniz için bu isimleri veriyorum. Yoksa listem fazlasıyla kalabalık.
> Son olarak, minik okurlarınızı sevindirecek yeni kitap projeleriniz var mı?
Evet, var. Baharla birlikte raflarda yeni kitabım olacak. Heyecanlıyım.
