Kübra Karabulut
Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un kültür varlıkları hakkında açıklama yapmasının ardından Sanat Tarihi Derneği (STD), bakandan depremden zarar gören kültür varlıklarına ilişkin ayrıntılı bilgi istedi.
Kahramanmaraş’ın merkez üssü olduğu 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki depremin etkilediği 10 ilde kültür varlıklarının hasar gördüğüne ilişkin pek çok bilgi gelmişti. Deprem sebebiyle Gaziantep Kalesi, Antakya’daki Habib-i Neccar Camisi, Azizler Petrus ve Pavlus Kilisesi; Adıyaman’da Karakuş Tümülüsü’nde bulunan tokalaşma sütunu ve tarihi Adıyaman Ulu Cami yıkıldı. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları depremden zarar gördü. Kültürel varlıklarının da ciddi zarar gördüğü depremin ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, kültür varlıklarının tamamında hasar tespitinin yapıldığını açıkladı. Ersoy, açıklamasında "Yapılardan ayrılan her parça koruma altına alınarak restorasyonlar aslına uygun şekilde hızla gerçekleştirilecek" ifadelerini kullandı. Ersoy’un "Asrın felaketinin yaşandığı bölgelerimizde tüm kültür varlıklarımızın hasar tespitlerini yapmak ve güvenliklerini sağlamak için ekiplerimiz çalışmalarını sürdürüyor. Yapılardan ayrılan her parça koruma altına alınarak restorasyonlar aslına uygun şekilde hızla gerçekleştirilecek" sözleriyle yurttaşlardan bu konuda müsterih olmalarını rica etti.
Sanat Tarihi Derneği, yapılan açıklamanın yetersiz kalması ve pek çok soruyu akla getirmesi sebebiyle Ersoy’a konuyla ilgili sorular yöneltti. STD, başta kaç kültürel varlığın depremden etkilendiğini sordu. Hasar tespiti yapılan kültür varlıklarına ilişkin detaylı bilgi isteyen STD, bu çalışmanın hangi il ve ilçelerde yapıldığına ilişkin bilgi talebinde bulundu. STD, ayrıca bakan Ersoy’dan şu sorulara yanıt istedi:
- Hasar tespitine konu kültür varlıklarının türleri, dönemleri ve mülkiyet durumları nedir? Türlerine, dönemlerine ve mülkiyet durumlarına göre kültür varlıklarının sayısal dağılımları nedir?
- Bakanlık tarafından depremden etkilenen kültür varlıkları ile ilgili olarak kaç farklı hasar derecesi ile sınıflandırılmaktadır? Hasar ile ilgili sınıflandırmaların ve derecelendirmelerin isimleri, kapsamı ve ayrıntıları nedir?
- Hasar tespitine konu kültür varlıklarının kaçı tamamen yıkılmıştır, kaçı az hasarlıdır, kaçı orta hasarlıdır, kaçı ağır hasarlıdır?
- Hasar tespiti çalışmalarının yürütüldüğü çalışmalar hangi illeri ve ilçeleri kapsamaktadır?
- Hasar tespit çalışmaları ne zaman başlamıştır? Çalışmalar ile ilgili son durum nedir?
- Hasar tespiti çalışmaları bakanlık ve şahıs mülkiyetli yapılar ile mi sınırlandırılmaktadır?
- Hasar tespitine konu kültür varlıklarının kaçının rölöve, restitüsyon ve restorasyon projesi bulunmaktadır?
STD, deprem sebebiyle hasar alan ya da yıkılan yapıların onarılması ve korunması kapsamında yapılacak her çalışmanın takipçisi olacaklarını belirtti.
Kahramanmaraş merkezli depremlerden zarar gören eserlerden bazıları:
