Elif Akırmak
Baş ağrısı toplumda oldukça yaygın ve günlük yaşamı olumsuz derece etkileyen bir rahatsızlıktır ve gün içerisinde insanlar stres, yoğunluk, güneş ışınlarının etkileri gibi nedenlerden dolayı baş ağrısı yaşamaktadır. Bu ağrıları dindirmek için birçok yönteme başvurulur. Bazıları hafifletse dahi kesin çözüm sunmazlar… Peki bu durumda ''küme tipi baş ağrısı'' yaşıyor olabilir misiniz?
BAŞIN BİR KISMINDA VE GÖZ ÇEVRESİNDE AĞRI
Küme tipi baş ağrısını diğer baş ağrılarından ayıran bazı belli başlı özellikler vardır. Bunlardan bir küme tipi baş ağrısının genellikle başın bir kısmında ve göz çevresinde oluşmasıyla başlayan bir rahatsızlık olmasıdır. Bu rahatsızlıkşiddetli bir şekilde başlar ve şiddetini arttırmaya devam eder.
AĞRI KÜMELENİR
İsmine küme denmesinin nedeni ise ağrının belirli bir yerde kümelenmesidir. Kişi ataklar halinde baş ağrısı yaşar, atak dönemi geçer sonrasında yine ağrı eşlik eder ve böylelikle belirli zamanlarda toplanarak bir kümeleme dönemi içerisine girer. Bu kümeleme dönemi haftalarca hatta aylarca devam edebilmektedir. Bu şiddetli ağrı sonrasında ise ağrısız bir dönem gelir ve kişi bir dönemi belki de 1 yıla aşkın süreyi ağrısız bir şekilde geçirir.
Küme tipi sadece yetişkinleri değil her yaştan insanı etkileyebilir fakat en sık gençlerde ve orta yaşlı insanlarda kendini gösterir. Küme tipi baş ağrısını ayırt edebilmenin diğer bir etkili yöntemi mide bulantısı ile seyir göstermemesidir.
Küme tipi baş ağrısının belirtileri ise şu şekildedir:
- Göz çevresinde veya arkasında ağrı (ağrı boyna, yüze de yayılabilir),
- Tek taraflı ağrı,
- Huzursuzluk, uykusuzluk,
- Aşırı göz yaşarması,
- Ağrıyan taraftaki gözde kızarıklık, şişme,
- Ağrıyan tarafta burun akıntısı ya da tıkanıklığı,
- Ağrıyan tarafta alın ve yüzde terleme,
- Yüzde solukluk veya kızarıklık,
- Etkilenen taraftaki göz kapağında düşüklük.
Küme tipi baş ağrısı yaşayan kişiler hareket halinde oldukları zamanda ağrı yaşayabilir. Bazı kişilerde aynı migrende olduğu gibi ışığa karşı hassasiyet görülebilir. Bu hassasiyet genelde kümelenmiş olan tek gözde bulunur.
BELİRLİ PERİYODLARDA GÖRÜLÜR
Küme tipi baş ağrısında ataklar belirli periyodlarla devam eder. Birkaç hafta ile birkaç ay süre aralığında devam eder. Örnek vermek gerekirse kişilerde periyod başlangıç zamanı ve süresi sabit olabilir. Bir kişi önceki sene bahar aylarında bir küme tipi baş ağrısı döngüsü yaşıyorsa, gelecek sene yine bahar ayında bir ağrı döngüsü içerisine girebilir. Genellikle ağrı her gün, hatta bazen günde birkaç kez oluşur.
- Baş ağrısı atağı 15 dakika ile 3 saat arasında değişebilir.
- Atak genellikle her gün aynı saatte görülür.
- Ataklar genellikle geceleri, yatmadan birkaç saat öncesinde başlar.
- Baş ağrısı atağı, tıpkı başlangıcı gibi hızlı bir şekilde sonlanır. Kişiler ağrı geçtikten sonra yorgunluk, bitkinlik hissedebilir.
PEKİ KÜME TİPİ BAŞ AĞRISI NEDEN OLUR?
Küme tipi baş ağrısının nedeni tam olarak tespit edilememiştir fakat uzmanların öngörüsüne göre vücudun biyolojik saatindeki (hiptalamustaki) anormalliklerinden kaynaklanmasıdır.
ÇÖZÜMÜ NEDİR?
Baş ağrısı ve migrenin kesin bir çözümü olmamasıyla birlikte küme tipi baş ağrısının da bilinen kesin bir tedavisi yoktur fakat ağrıların hafiflemesi ve periyodların, atakların azaltılması için yöntemler bulunmaktadır.
İşte o yöntemler:
Oksijen: Solunum maskesi takarak oksijen desteği alan hastalarda ciddi bir rahatlama görülür. Bu etki, oksijen terapisi başladıktan sonraki 15 dakika içinde hissedilebilir. Oksijen terapisi, yan etki bakımından oldukça güvenli bir tedavi seçeneğidir. Ancak hastaların yanında oksijen tüpü ve regülatörü taşımasını gerektirdiğinden bu yöntem bazı hastalar tarafından tercih edilmez.
Triptanlar: Migren tedavisinde de kullanılan ve enjekte edilebilir formda olan sumatriptan küme baş ağrısı tedavisinde de yararlı olabilir. Zolmitriptan ise burun spreyi şeklinde kullanılabilen bir ilaçtır. Triptanların oral yani ağızdan alınan formları yeterince hızlı etki göstermediğinden baş ağrısının akut tedavisinde çok fazla tercih edilmez.
Oktreotid: Beyindeki bir hormonun sentetik formudur ve enjekte edilebilir formda bulunur. Bazı küme baş ağrısı hastalarının akut tedavisinde bu ilaç kullanılabilir.
Önleyici tedavi, hastada ağrı periyodunun başlamasıyla birlikte atakların engellenmesi için verilir. Önleyici tedavide hangi ilaçların seçileceği hastadaki ağrı periyotlarının sıklığına ve süresine göre değişiklik gösterir.
Önleme tedavisi için tercih edilebilecek ilaçlar:
Kalsiyum Kanal Blokerleri: Verapamil, küme baş ağrısında önleyici tedavide ilk tercih edilen ilaçlardan biridir. Özellikle kronik küme baş ağrısı olanlarda ilacın uzun süre kullanılması gerekebilir.
Kortikosteroidler: Prednizon gibi inflamasyon önleyici kortikosteroidler, atakların önlenmesinde kullanılan ilaçlardandır. Küme baş ağrısı şikayeti yeni başlayanlarda veya ağrı periyotları kısa süren kişilerde kortikosteroidler önleme tedavisi için seçilebilir.
Lityum Karbonat: Diğer ilaçların atakları önlemede yetersiz olduğu hastalarda lityum karbonat tercih edilebilir.
Küme baş ağrısı tedavi yöntemleri arasında bir diğer seçenek de cerrahidir. Nadiren de olsa diğer tedavilerle rahatlamanın sağlanamadığı veya yan etki sebebiyle diğer tedavi yöntemlerinin kullanılamadığı hastalarda cerrahiye başvurulabilir. Cerrahide göz çevresindeki veya şakaklardaki ağrıyı beyne ileten sinirde değişiklikler yapılarak ağrı iletimi engellenir. Böylece hasta ağrı hissinden kurtulur.
Küme tipi baş ağrısı sosyal hayatı ve genel olarak yaşamı olumsuz olarak etkileyen ve yaşandığı zaman kişi için zulüm haline gelen bir rahatsızlıktır. Dolayısıyla küme tipi baş ağrısını yaşayan ve yaşadığını düşünen kişilerin bir uzmana başvurmasını ve önleyici tedavilerin aksatmadan uygulanması önerilmektedir.